Ҡайынлыҡҡа илткән юл...

Ҡайынлыҡҡа
илткән юл...

...Фәрит, һуғыш тамамланып, Бөйөк Еңеүҙе ҡаршылаған йылда ишле колхозсы ғаиләһендә, ата-әсәһенә, туғанда­рына бәхет, шатлыҡ өҫтәп, донъяға ауаз һала. Бәләкәйҙән теремек, тырыш булып үҫкән малай хужалыҡтағы ваҡ-төйәк ҡул эшенә бик ярап ҡуя. Үҫә төшкәс, беләктәрҙә көс тойоп, атаһына булыша: бергәләп ер эшкәртеп, иген сәсеп, уңыш йыялар. Урта мәктәпте тамамлағас, егет йәштәштәре менән армия сафында хеҙмәт итеп ҡайта. Унан, киң профилле механизаторҙар әҙерләү курстарында уңышлы белем алып, колхозсылар сафына ҡабул ителә. Ауылда уңған, сибәр ҡыҙҙарҙың береһе, үҙе кеүек ишле ғаиләлә тәрбиәләнгән Тәнзилә менән тормош ҡороп ебәрәләр. Фәрит ағай, ғүмере буйы колхозда тырышып эшләп, төрлө тармаҡта көс һала. Хаҡлы ялға сыҡҡансы яҙын-йәйен тракторсы булһа, көҙҙәрен комбайн штурвалына ултыра, колхоз оҫтаханаһында слесарь ҙа була. Бер мәл шулай үҙҙәре йәшәгән Исмаил ауылынан өс саҡрым ғына йыраҡлыҡта урынлашып, йәйелеп ағып ятҡан Ағиҙел буйындағы күрше ауылға ғаиләһе менән туғанда­рына ҡунаҡҡа бара. Эҫе ҡояштан ҡарт ҡайын күләгәһенә ышыҡланып, миндек бәйләргә лә иҫәптәре була. Тик Сәлихйән ағаһы ҡаршы килеп, тынысыраҡ урынды һайларға тәҡдим итә, сөнки Зөлхизә ҡайыны рөхсәт итмәҫ, ти һәм ҡыҫҡаса ғына ҡәберҙең тарихын һөйләп бирә...
...Фәрит Тимершәйех улы һөйләгән­дәргә хайран ҡалып ултырам. Тормош һынауҙарын күп кисергән ул. Ҡариҙелдә урман киҫкәндә ике тапҡыр ағас аҫтында ҡала. Күп тән йәрәхәте алып, баш һөйәген, аяҡ-ҡул, умыртҡа һөйәген бер нисә урындан һындырып, йәшәү менән үлем араһында көрәшә дүртенсе тиҫтәһен дә тултырып өлгөрмәгән ир. Беренсе тапҡыр аҙнаға яҡын, ә икенсеһендә аҙнанан да артыҡ дауаханала иҫһеҙ ята. “Был яҡты донъяла йәшәйһеләрем, ашайһы ризыҡтарым, эсәһе һыуҙарым бөтмәгән икән”, — тип хәтер йомғағын һүтә Фәрит ағай. Тормош иптәше Тәнзилә Ғәли ҡыҙының, балаларының яратыу көсө, туғандарының йылы мөнәсәбәте, сабый балаларҙай тәрбиәләүҙәре һауыҡ­тырып аяғына баҫтыра уны. Шулай уҡ үҙенең ҙур ихтыяр көсө, тынғыһыҙ холҡо ла быға сәбәпсе булғандыр — бер йылға яҡын дауаланып, терелеп, яратҡан эшенә сығырға көс таба.
Бөгөн иһә Тәнзилә апай менән пар күгәрсендәрҙәй гөрләшеп, ҡырҡ йылдан ашыу ғүмер итәләр. Үҙҙәре кеүек хеҙмәт­тә тырыш, ғаиләлә татыу бына тигән ул hәм ҡыҙ үҫтергәндәр. Бәхетле олатай-өләсәй булып, ейәндәр ҡарап, уларҙың уңыштарына һөйөнөп бөтә алмайҙар.
Фәрит Тимершәйех улы үҙ ҡулдары менән алты мөйөшлө йорт һалып керә. Өйҙөң эсен-тышын таҡта менән тышлап, тәҙрә рамдарына ҡырып биҙәктәр төшөрә. Үҙенең һыҙымдары буйынса өйҙә йылытыу системаһын үткәрә. Ради­атор­ҙар­ға өҫтәмә нескә диаметрлы торбалар иретеп беркетеп, йылылыҡты арттыра, шулай итеп, газды экономиялы ҡулланыу ысулын уйлап таба. Ауылда күптәрҙең йорто уның ысулы буйынса йылытыла бөгөн. Фәрит ағайҙың өйөндә йылы һыу ҡала фатирҙа­рындағылай ағып тора, ваннаһы, бәҙрәфе лә бар.
Ә инде Солтановтарҙың өҫтәлдәренән бер нисә тиҫтә йыл буйы бал өҙөлмәүен үҙе бер тарих итеп һөйләрлек. “Умар­тасылыҡ – ҡартатайым hәм атайымдан күскән шөғөл”, – тип дауам итә Фәрит ағай. Продукцияны һатыу ғаиләгә өҫтәмә аҡса ла килтерә. Шөғөлө тураһында сәғәттәр буйы бер туҡтауһыҙ һөйләргә лә риза умартасы, тәнгә генә түгел, йәнгә лә сихәт табам, тип өҫтәп ҡуя. Бал ҡор­тоноң төрө бихисап икән. Холҡо, үҙ-үҙен тото­шо, эшсәнлеге, уңыш йыйыуы буйынса ла бер-береһенән айырылып тора улар. Фәрит ағайҙың ҡорттары ысын-ысынлап хужаһына оҡшап бик тырыш, тыныс hәм дә бер ҙә юҡҡа кешегә ташланмай, тик үҙ эштәре менән мәшғүл.
Тормош иптәше Тәнзилә Ғәли ҡыҙы ла, хаҡлы ялда булыуына ҡарамаҫтан, өйҙә ҡул ҡаушырып ултырмай. Уның ҡул эштә­ренең hәр береһе сәнғәт үрнәге булып музей, күргәҙмәләрҙә хөрмәтле урын алырлыҡ. Өйҙө тултырып ашъяулыҡ, алъ­яп­ҡыс, балаҫ, милли биҙәктәр сигел­гән төрлө япмалар күҙҙең яуын алып, уй-хистәрҙе ҡуҙғыта. Йылы, йомшаҡ ойоҡ­баш-бейәләйҙәр, төрлө стилдә бәйләнгән свитер, кофталар бөгөнгө модаға тап килеп тора.
Хәтәр тормош һынауҙары Фәрит Тимершәйех улын йәнә алда көтөп торған икән. Бынан алты йыл элек баш ҡала дауаханаһында тикшереү үткәндә, Солтановта яман шеш хасил булыуы раҫлана. Икенсе группа инвалидлыҡ алған Фәрит ағай айҙар, йылдар дауамында дауаланып та яҡшырыу һиҙмәй, киреһенсә, көндән-көн хәле насарлана ғына бара. Яман сир үҙенекен итә, тәнгә ҡаҙалған паразит бөжәктәй, ағзаларҙы әкренләп кимерә, тын алышы ауырлаша, тик тор­ғанда ла хәле бөтөп, ашау үтмәй, йоҡлай алмай башлай. Ә бер көндө аяҡ­тан яҙа һәм һуҡырая. Традицион меди­цинаға тамам ышанысын юғалтҡан ағай, ихтыяр­һыҙҙан экстрасенстарға, им-том­соларға мөрәжәғәт итә. Саҡмағош районында ғүмер иткән Әнғәметдин хажи, Өфөләге Туҡай мәсетенә барып, Усман хажи ме­нән осрашып, уларҙың доға­ла­рын, вәғәз­дәрен тыңлағас ҡына, йән тыныслығы табып, иман нуры алып, Хоҙай Тәғәләнән сабырлыҡ һорап, бар булғанына шөкөр ҡылып йәшәүен дауам итә. Ә инде ике ай дауамында Иҫке Балтас ауылында ғүмер кисергән 96 йәшлек Фатиха әбейҙең (хәҙер мәрхүмә) доғаларын тыңлағас, мөғжизәнең барлығына, Аллаһы Тәғәлә­нең үҙ бәндәләрен ауыр саҡта ташла­мағанына тамам ышана, сөнки Фәрит ағайҙың күҙҙәре асылып, күреү һәләте ҡайта. Киләсәктә яман сирҙе еңә алыуына, ниһайәт, тамам сәләмәтләнеүенә ышанып, өйҙәренә лә һөйөнөсөнән үҙ аяҡтарында атлап түгел, осоп керә ул. Һуңғы йылдарҙа Фәрит Тимершәйех улы ауыр сиргә ҡаршы көрәшеп, мәсеттә йома намаҙҙары, доғалар, вәғәздәр уҡып, Ал­ла­һы Тәғәлә әҙәм балаһына үҙе күтәрерлек кенә ауырлыҡтар ебәреүен иң­дә­­рендә тойоп йәшәй.

https://bash.bashgazet.ru/obshestvo/15452-zlhiz-ayyny-ser-alay.html