Гөлдәрегеҙ ҡортламаһын!

Баҡсасыларҙың күбеһе тәҙрә төптәренә үҫентеләр ултыртты ла инде. Тик улар менән бергә күпселек осраҡта өйҙә төрлө ваҡ себендәр - ләпәкәйҙәр ҙә оса башлай. Миңә мәҫәлән был күршеләр бер ҙә оҡшамай! Ләпәкәйҙәр тәү сиратта еүеш ерҙе ярата. Улар тап ошондай ерҙә күкәй һала. Бынан тыш, ашламаға бай ерҙә үрсейҙәр. Тағы ла шуны билдәләп китергә кәрәк: күпселек осраҡта беҙ магазиндан уҡ был ләпәкәйҙәр менән зарараланған ер һатып алабыҙ. Шуға белгестәр ерҙе марганцовка өҫтәлгән һыу менән эшкәртеп, йә мейестә тотоп алырға кәңәш итә. Ләпәкәйҙәрһең төрлөһө була. Сәскәләрҙә аҡ ләпәкәй йышыраҡ оса. Уларҙың ҡаршлауыҡтары үҫемлектәрҙең тамырҙарына зыян килтерә. Сциариды тип аталған ҡара ләпәкәйҙәрҙе сәскә төбөндә йыш күрергә мөмкин. Уларҙың да ҡаршлауыҡтары үҫемлек тамырына зыян килетрә. Ләпәкәйҙәр күбәйеп китһә, ерҙең сифаты ла насарая, һауа йөрөмәй башлай. Аҡ ләпәкәйҙәр бегония, фуксия һәм башҡа төрлө йомшаҡ япраҡлы сәскәләрҙе үҙ итә. Ә бына ҡаралары фикус, азалия, фиалка кеүек сәскәләрҙә ҡунаҡлай. Ләпәкәйҙәрҙән нисек ҡотолорға һуң? Саралар байтаҡ, үҙегеҙгә оҡшағанын һайлап алығыҙ. Тәү сиратта һыу һибеүҙе сикләгеҙ. Үҫентеләрҙең тамырын еүешләтеп кенә, 2 – 3 сантиметр тәрәнлектә генә һыу ҡойоғоҙ. Ләпәкәйҙәрҙең ҡаршлауыҡтары ҡоролоҡта тиҙ һәләк була. Ер ҡороп китһә, һыу һибер алдынан махсус таяҡ менән ерҙе йомшартып алығыҙ. Һыуҙың сифаты ла йоғонто яһай. Крандан алынған һыу ҡоймағыҙ. Уны кәм тигәндә бер тәүлек тотоп алырға кәрәк. Йәшелсә, йомортҡа бешергәндән һуң ҡалған һыу үҫемлектәргә һис шикһеҙ файҙалы. Әммә, ләпәкәйҙәр булған осраҡта, был алымдан баш тартырға кәрәк, сөнки ләпәкәҙәр бындай һыуҙан туҡланыу өсөн аҙыҡ ала һәм шашып үрсейәсәк. Ергә саҡ ҡына марганцовка өҫтәлгән һыу һибегеҙ. Сәскәләрҙең япрағын магазинда һатылҫан махсус “йәшел һабын” тип аталған шыйыҡса менән йыуығыҙ. Үҫемлектәргә туралған һарымһаҡ һыуы бөркөгөҙ. Бының өсөн 3 һарымһаҡ тырнағын бер литр һыуға һалып, 4 кән төнәтергә кәрәк. Химия ҡулланырға ҡарар итһәгеҙ дихлофос, йә “Мухоед”, “Интафир”, “Актара”, “Фитоспарин” кеүек инсектицидтар ярҙамға килер. Эшкәртер алдынан мотлаҡ инструкцияһы менән танышырға кәрәк. Балалар һәм хайуандарҙы бүлмәнән сығарығыҙ. Әгәр химия ҡулланырға теләмәһәгеҙ, ерҙең өҫкө ҡатламын алыштырырға кәрәк. Ләпәкәйҙәр өсөн махсус тоҙаҡтар ҡулланығыҙ. Тәүге осорҙа көкөртлө яғы менән тупраҡҡа тығылған шырпы ла ярҙам итә. Ерҙең өҫтөнә көл һибергә, магазиндан япраҡ тәмәкеһе оно, цитрустарҙың ҡабағын һалырға була. Әгәр ләпәкәйҙәр күпләп үрсеп китһә, яңы ер һатып алып, үҫемлектәрҙе тулыһынса күсереп ултыртырға тура киләсәк.

Лилиә НУРЕТДИНОВА, "Россельхозцентр" учреждениеһының БР филиалы белгесе.